Terima kasih kepada pihak Bernama.

Untuk memahami kedudukan Malaysia dalam isu keselamatan serantau, kita harus melihat konteks besar ASEAN. Semua pemimpin ASEAN — termasuk rakan Dialog ASEAN, ASEAN Plus Three (Korea, Jepun, China), Amerika Syarikat, serta beberapa badan antarabangsa seperti IMF — telah memperakui pentingnya menangani ancaman jenayah secara kolektif. Ini merupakan kemuncak perbincangan di peringkat serantau.

Namun, sebelum sampai ke tahap itu, prelude yang sangat penting berlaku di peringkat ASEAN Ministers Meeting on Transnational Crime (AMMTC), yang dihadiri oleh semua Menteri Dalam Negeri ASEAN.

Isu 1: Keperluan Kerjasama Serantau

Dalam AMMTC, semua negara anggota ASEAN mengakui bahawa mereka tidak boleh bergerak secara bersendirian untuk menangani jenayah transnasional.
Daripada sudut:

• sumber,
• keupayaan,
• logistik,
• risikan (intelligence),

kita saling memerlukan. Tiada negara mampu menghadapi ancaman moden ini secara bertindak sendirian.

Antara bentuk jenayah yang dibincangkan ialah:

• pemerdagangan orang (trafficking in persons),
• penyeludupan manusia (human smuggling),
• dadah,
• online scam,
• jenayah siber,
• pengubahan wang haram.

Isu 2: Tiga Teras Kerjasama Bersama ASEAN

Dalam mesyuarat tersebut, negara-negara ASEAN bersetuju untuk menumpukan tiga bentuk kerjasama utama, iaitu:

1. Perkongsian Risikan (Intelligence Sharing)

Contohnya, jika Indonesia mempunyai maklumat risikan penting, ia akan dikongsi dengan negara lain. Perkongsian risikan ini menjadi asas membanteras rangkaian jenayah lintas sempadan.

2. Pembinaan Kapasiti (Capacity Building)

Negara anggota saling melatih dan membina kepakaran, sebagai contoh:

• Singapura mungkin mempunyai kepakaran dalam jenayah komersial,
• Thailand mungkin mempunyai kekuatan dalam siasatan tertentu,
• negara lain dapat berkongsi kelebihan masing-masing.

Ini memastikan ASEAN mempunyai keupayaan penguatkuasaan yang seimbang.

3. Operasi Bersama (Joint Operation)

Apabila perlu, negara anggota bersetuju untuk melaksanakan operasi penguatkuasaan bersama, terutama dalam kes besar yang melibatkan beberapa negara sekaligus.

Isu 3: Fokus Baharu Jenayah — Pengubahan Wang Haram & Lain-lain

Setelah membincangkan kerjasama teknikal, negara-negara ASEAN kemudian bersetuju untuk fokus terhadap pengubahan wang haram (money laundering) sebagai ancaman utama, disusuli:

• jenayah dadah,
• pemerdagangan orang,
• jenayah dalam talian,
• dan elemen lain dalam senarai transnational crime.

Isu 4: Hasil Persidangan AMMTC – Pelan Tindakan 3 Hari

Selepas tiga hari persidangan, negara-negara ASEAN menggubal, menandatangani dan memeterai satu Pelan Tindakan Bersama ASEAN untuk membanteras jenayah rentas sempadan.
Pelan ini merupakan dokumen paling penting hasil AMMTC.

Tetapi prosesnya tidak berhenti di situ. Mengikut amalan ASEAN — apa saja yang dipersetujui di peringkat kementerian mesti diangkat ke peringkat Sidang Kemuncak ASEAN untuk diperakukan oleh pemimpin tertinggi.

Isu 5: Perakuan di Peringkat Sidang Kemuncak ASEAN

Di peringkat Sidang Kemuncak ASEAN, terdapat 76 kertas resolusi keseluruhan daripada pelbagai kementerian.

Daripada jumlah itu:

• 3 resolusi adalah daripada sektor keselamatan, iaitu Kementerian Dalam Negeri.
  Kesemua kertas ini diterima dan dipersetujui.

Lima perkara utama yang diangkat dan diluluskan ialah:

1. Pelan Tindakan ASEAN Membanteras Jenayah Rentas Sempadan

(Drafted & adopted during AMMTC)

2. Deklarasi Melaka Mengenai Combating Transnational Crime
3. ASEAN Declaration untuk Counter People Smuggling di Asia Tenggara
4. Deklarasi ASEAN untuk Menangani Cybercrime dan Online Scam
5. Kerjasama dalam Pengurusan Sempadan

Ini dilaksanakan melalui GBC (General Border Committee Meeting).

Kelima-lima perkara ini menjadi agenda keselamatan ASEAN bergerak ke hadapan.

Isu 6: Prinsip Konsensus dalam ASEAN

Dalam ASEAN, setiap isu mesti mendapat konsensus sebelum ia dimasukkan sebagai agenda rasmi.

Contohnya:

• Dahulu, “ancaman lanun” adalah salah satu daripada 10 agenda asal.
• Namun setelah dinilai semula dan didapati tidak lagi menjadi ancaman besar,
  negara-negara ASEAN bersetuju secara konsensus untuk menggugurkan agenda lanun.
• Agenda baharu seperti money laundering dimasukkan menggantikan ancaman lanun.

Ini membuktikan bahawa Asia Tenggara bergerak berdasarkan persetujuan bersama, bukan tekanan unilateral.

Penutup

Secara keseluruhan:

• ASEAN menunjukkan kesepakatan tinggi dalam menghadapi ancaman jenayah moden,
• Negara anggota bersetuju dengan tiga teras kerjasama (risikan, kapasiti, operasi),
• Pelan tindakan bersama berjaya digubal dalam tempoh tiga hari,
• Lima deklarasi dan pelan penting diperaku di Sidang Kemuncak ASEAN,
• Dan konsensus ASEAN kekal menjadi asas kestabilan serantau.

Kerjasama seperti inilah yang mengukuhkan ASEAN sebagai blok yang stabil, bersatu dan mampu menghadapi ancaman rentas sempadan secara kolektif.